Communicative translation: là gì

Các phương pháp dịch

Phương pháp dịch từ đối từ ( Word – for – word translation ) : Là cách dịch trực tiếp từ ngôn từ gốc sang ngôn từ dịch ở đơn vị chức năng từ, trật tự từ của ngôn từ gốc được giữ nguyên, từ được dịch bằng nghĩa thường thì nhất của chúng trong từ điển, tách rời văn cảnh. » Xem thêm

» Thu gọn

Chủ đề:

• Phương pháp dịch
• Phương pháp dịch thuật
• Phương pháp dịch cơ bản
• Tài liệu phương pháp dịch
• Phương pháp diễn dịch
• Hệ thống phương pháp dịch

Download
Xem online

Tóm tắt nội dung tài liệu

1. LÊ HÙNG TIẾN
   1- Phương pháp dịch từ đối từ (Word – for – word translation): Là cách dịch trực
   tiếp từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ dịch ở đơn vị từ, trật tự từ của ngôn ngữ gốc
   được giữ nguyên, từ được dịch bằng nghĩa thông thường nhất của chúng trong từ
   điển, tách rời văn cảnh. Bản dịch rất gần gũi với bản gốc về hình thức mang nhiều
   đặc điểm của ngôn ngữ gốc và dĩ nhiên xa lạ với ngôn ngữ dịch, thậm chí khó hiểu
   với người đọc ở ngôn ngữ dịch.
   2- Dịch nguyên văn (Literal translation): Bản dịch rất gần gũi với nguyên bản về
   hình thức. Các cấu trúc ngữ pháp của ngôn ngữ gốc được chuyển dịch sang các
   cấu trúc gần nhất ở ngôn ngữ dịch. Từ vựng vẫn được dịch một cách đơn lẻ, tách
   rời khỏi văn cảnh. Cách dịch này còn được gọi là dịch vay mượn (borrowing
   translation).
   3- Dịch trung thành (Faithful translation): Bản dịch vẫn tương đối gần gũi với
   bản gốc về hình thức. Người dịch cố gắng tái tạo ý nghĩa văn cảnh một cách chính
   xác trong các ràng buộc và hạn chế của cấu trúc ngữ pháp ngôn ngữ dịch. Các từ
   văn hóa được chuyển giao nguyên xi sang bản dịch. Bản dịch vẫn được tái tạo chủ
   yếu bằng hình thức của văn bản gốc từ cấu trúc ngữ pháp tới cấu trúc văn bản và
   chứa đựng nhiều cách diễn đạt xa lạ, bất bình thường với ngôn ngữ dịch.
   4- Dịch ngữ nghĩa (Semantic translation): Bản dịch đã khá xa rời những ràng
   buộc của ngôn ngữ gốc và do đó gần gũi rất nhiều với ngôn ngữ dịch so với các
   cách dịch khác thuộc nhóm ngữ nghĩa. Bản dịch chứa đựng đầy đủ các ý nghĩa và
   nét nghĩa của bản gốc, kể cả nét nghĩa tạo giá trị thẩm mĩ (aesthetic value) của bản
   gốc. Nó đã được viết có tính tới người đọc thuộc ngôn ngữ dịch do vậy bản dịch
   linh hoạt hơn, ít cứng nhắc vì lệ thuộc vào các quy tắc của ngôn ngữ gốc hơn các
   cách dịch nói trên. Bản dịch cũng chấp nhận những sáng tạo của người dịch.
   5- Dịch thông báo (communicative translation): Là phương pháp dịch đứng đầu
   nhóm phương pháp thuộc đường hướng “dịch thông báo”. Phương pháp này có
   nhiều đặc điểm trùng với phương pháp ngữ nghĩa ở mức độ gần gũi với ngôn gữ
   gốc và ngôn ngữ dịch. Tuy nhiên điểm khác biệt cơ bản của phương pháp này so
   với các phương pháp thuộc nhóm ngữ nghĩa là nó hướng trọng tâm vào người đọc
   đối tượng ở ngôn ngữ dịch và mọi nỗ lực của người dịch nhằm tạo ra sự dễ hiểu
   cho người đọc bản dịch, tức là đảm bảo “giao tiếp” của quá trình dịch thuật thành
   công. Đặc điểm chính của phương pháp dịch thông báo là:
   – Chuyển dịch chính xác ý nghĩa văn cảnh của bản gốc.
   – Tạo ra bản dịch với nội dung và hình thức dễ dàng chấp nhận và dễ hiểu cho
   người đọc.
   6- Dịch đặc ngữ (idiomatic translation): Là phương pháp dịch nhằm tái tạo thông
   điệp của bản gốc với nhiều sáng tạo ở ngôn ngữ đích. Cách diễn đạt bình thường ở
   bản gốc được dịch bằng cách diễn đạt đặc ngữ ở bản dịch. Bản dịch chứa đựng
   nhiều cách nói khẩu ngữ và đặc ngữ vốn không có ở bản gốc. Sản phẩm của
   phương pháp này là bản dịch rất sinh động, tự nhiên và gần gũi với ngôn ngữ dịch
   và thân thiện với người đọc.
2. 7- Dịch tự do (Free translation): Là cách dịch trong đó người dịch thoát ra khỏi
   các ràng buộc của hình thức bản gốc và ngôn ngữ gốc để diễn đạt lại thông điệp
   một cách thoải mái nhất ở ngôn ngữ dịch. Người dịch tập trung tái tạo nội dung
   được diễn đạt chứ không phải cách thức diễn đạt ở mức độ dễ hiểu nhất cho người
   đọc về hình thức. Bản dịch thường dài hơn bản gốc vì người dịch thường phải diễn
   giải các ý nghĩa của bản gốc bằng ngôn ngữ dịch.
   8- Phỏng dịch (Adaptation): Là cách dịch tự do nhất trong 8 phương pháp trong
   đó người dịch chỉ giữ lại chủ điểm, kịch bản và nhân vật ở bản gốc khi tái tạo bản
   dịch, văn hóa của ngôn ngữ gốc cũng được chuyển đổi hoàn toàn sang văn hóa của
   ngôn ngữ dịch. Nói cách khác đây là hình thức viết lại bản gốc ở ngôn ngữ dịch,
   chủ yếu được dùng cho việc dịch thơ, bài hát và kịch.
   Thực tế
   Hệ thống các phương pháp mà Newmark đề xuất nếu xét về mặt lý luận thì
   còn rất sơ sài, giản đơn và dựa chủ yếu vào thực tế dịch thuật giữa một số ngôn
   ngữ châu Âu phổ biến là Anh-Pháp và Đức. Khi áp dụng hệ phương pháp này vào
   thực tế dịch thuật Anh-Việt chúng có nhiều bất cập.
   Thứ nhất là trong thực tế dịch thuật, các dịch giả chuyên nghiệp ít khi quan
   tâm đến phương pháp và kỹ thuật cụ thể nào đó. Quá trình dịch từ phân tích văn
   bản đến tái tạo văn bản diễn ra một cách tự nhiên, vai trò của ý thức không phải rõ
   nét như lý thuyết chỉ ra (cũng giống như khi giao tiếp bằng ngôn ngữ người ta
   không quá lệ thuộc vào kỹ thuật diễn đạt). Sự phân chia thành 8 phương pháp nhỏ
   khác nhau của Newmark là hoàn toàn mang tính lý thuyết và chỉ nhằm mục đích
   thuận tiện để nghiên cứu.
   Thứ hai là khi xem xét thực tế dịch thuật giữa hai ngôn ngữ Anh và Việt khó
   có thể phân tích được các phương pháp cụ thể như Newmark đã chỉ ra. Điều này
   có thể có nguyên nhân từ sự khác biệt đặc thù về văn hóa và ngôn ngữ Anh và
   Việt nhưng cũng có thể do hệ thống phương pháp của Newmark chưa phải là hệ
   thống tiêu biểu cho thực tế dịch thuật nói chung.