Chẩn đoán và điều trị thoái hóa khớp gối – Bộ Y tế

1. Định nghĩa

Thoái hoá khớp gối là hậu quả của quy trình cơ học và sinh học làm mất cân đối giữa tổng hợp và huỷ hoại của sụn và xương dưới sụn. Sự mất cân đối này hoàn toàn có thể được mở màn bởi nhiều yếu tố : di truyền, tăng trưởng, chuyển hoá và chấn thương, biểu lộ ở đầu cuối của thoái hóa khớp là những đổi khác hình thái, sinh hoá, phân tử và cơ sinh học của tế bào và chất cơ bản của sụn dẫn đến nhuyễn hoá, nứt loét và mất sụn khớp, xơ hoá xương dưới sụn, tạo gai xương và hốc xương dưới sụn. Bệnh thường gặp ở phái đẹp, chiếm 80 % những trường hợp thoái hóa khớp gối .

2. Nguyên nhân

Theo nguyên do chia hai loại : thoái hóa khớp nguyên phát và thứ phát

2.1. Thoái hoá khớp nguyên phát

Là nguyên nhân chính, xuất hiện muộn, thường ở người sau 60 tuổi, có thể ở một hoặc nhiều khớp, tiến triển chậm. Ngoài ra có thể có yếu tố di truyền, yếu tố nội tiết và chuyển hoá (mãn kinh, đái tháo đường…) có thể gia tăng tình trạng thoái hóa.

Xem thêm : Các chứng bệnh thoái hóa khớp

2.2. Thoái hoá khớp thứ phát

Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nguyên do hoàn toàn có thể do sau những chấn thương khiến trục khớp đổi khác ( gãy xương khớp, can lệch … ) ; Các không bình thường trục khớp gối bẩm sinh : khớp gối quay ra ngoài ( genu valgum ) ; Khớp gối quay vào trong ( genu varum ) ; Khớp gối quá duỗi ( genu recurvatum … ) hoặc sau những tổn thương viêm khác tại khớp gối ( viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, lao khớp, viêm mủ, bệnh gút, chảy máu trong khớp – bệnh Hemophilie … )

Xem thêm : Cập nhật chẩn đoán và điều trị bệnh Gút 2017

3. Chẩn đoán

3.1. Chẩn đoán xác lập

Áp dụng tiêu chuẩn chẩn đoán của Hội thấp khớp học Mỹ-ACR ( American College of Rheumatology ), 1991 .
− Có gai xương ở rìa khớp ( trên Xquang ) .
− Dịch khớp là dịch thoái hoá .
− Tuổi trên 38 .
− Cứng khớp dưới 30 phút .
− Các tín hiệu khác :
+ Tràn dịch khớp : đôi lúc thấy ở khớp gối, do phản ứng viêm của màng hoạt dịch .
+ Biến dạng : do Open những gai xương, do lệch trục khớp hoặc thoát vị màng hoạt dịch .

− Các phương pháp thăm dò hình ảnh chẩn đoán.

+ Xquang qui ước : Tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hoá khớp của Kellgren và Lawrence :

Giai đoạn 1: Gai xương nhỏ hoặc nghi ngờ có gai xương.
Giai đoạn 2: Mọc gai xương rõ.
Giai đoạn 3: Hẹp khe khớp vừa.
Giai đoạn 4: Hẹp khe khớp nhiều kèm xơ xương dưới sụn.

+ Siêu âm khớp : nhìn nhận thực trạng hẹp khe khớp, gai xương, tràn dịch khớp, đo độ dày sụn khớp, màng hoạt dịch khớp, phát hiện những mảnh sụn thoái hóa bong vào trong ổ khớp .
+ Chụp cộng hưởng từ ( MRI ) ) : giải pháp này hoàn toàn có thể quan sát được hình ảnh khớp một cách vừa đủ trong khoảng trống ba chiều, phát hiện được những tổn thương sụn khớp, dây chằng, màng hoạt dịch .
+ Nội soi khớp : chiêu thức nội soi khớp quan sát trực tiếp được những tổn thương thoái hoá của sụn khớp ở những mức độ khác nhau ( theo Outbright chia bốn độ ), qua nội soi khớp kết hợp sinh thiết màng hoạt dịch để làm xét nghiệm tế bào chẩn đoán phân biệt với những bệnh lý khớp khác .

− Các xét nghiệm khác:

+ Xét nghiệm máu và sinh hoá: Tốc độ lắng máu bình thường.
+ Dịch khớp: Đếm tế bào dịch khớp < 1000 tế bào/1mm3

3.2. Chẩn đoán phân biệt

Viêm khớp dạng thấp : chẩn đoán phân biệt khi chỉ tổn thương tại khớp gối, đặc biệt quan trọng khi chỉ biểu lộ ở một khớp : thực trạng viêm tại khớp và những biểu lộ viêm sinh học rõ ( vận tốc máu lắng tăng, CRP tăng … ) và hoàn toàn có thể có yếu tố dạng thấp dương thế. Thường được chẩn đoán qua nội soi và sinh thiết màng hoạt dịch .

4. Điều trị

4.1. Nguyên tắc điều trị

− Giảm đau trong các đợt tiến triển.
− Phục hồi chức năng vận động của khớp, hạn chế và ngăn ngừa biến dạng khớp.
− Tránh các tác dụng không mong muốn của thuốc, lưu ý tương tác thuốc và các bệnh kết hợp ở người cao tuổi.
− Nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

4.2. Điều trị nội khoa

4.2.1. Vật lý trị liệu

Các giải pháp siêu âm, hồng ngoại, chườm nóng, liệu pháp suối khoáng, bùn có hiệu suất cao cao .

4.2.2. Thuốc điều trị triệu chứng tính năng nhanh

Chỉ định khi có đau khớp :
− Thuốc giảm đau: Paracetamol: 1g -2g/ ngày.
Đôi khi cần chỉ định các thuốc giảm đau bậc 2: Paracetamol phối hợp với Tramadol 1g-2g/ngày.
− Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): lựa chọn một trong các thuốc sau:

+ Etoricoxia 30mg -60 mg/ngày, Celecoxib 200mg/ngày, Meloxicam 7,5-15mg/ngày.
+ Thuốc chống viêm không steroid khác: Diclofenac 50-100mg/ngày, Piroxicam 20mg/ngày…

Xem thêm : Ảnh hưởng của NSAIDs trên bệnh nhân lớn tuổi

− Thuốc bôi ngoài da : bôi tại khớp đau 2-3 lần / ngày. Các loại gel như : Voltaren Emugel .. có công dụng giảm đau và rất ít tính năng phụ .
− Corticosteroid : Không có chỉ định cho đường body toàn thân .

Xem thêm : Hướng dẫn sử dụng thuốc Corticoid

− Đường tiêm nội khớp

+ Hydrocortison acetat: Mỗi đợt tiêm cách nhau 5-7 ngày, không vượt quá 3 mũi tiêm mỗi đợt. Không tiêm quá 3 đợt trong một năm.
+ Các chế phẩm chậm: Methylprednisolon, Betamethasone dipropionate tiêm mỗi mũi cách nhau 6-8 tuần. Không tiêm quá 3 đợt một năm vì thuốc gây tổn thương sụn khớp nếu dùng quá liều.
+ Acid hyaluronic (AH) dưới dạng hyaluronate: 1 ống/1 tuần x 3-5 tuần liền.

Xem thêm : Kỹ thuật tiêm nội khớp

4.2.3. Thuốc điều trị triệu chứng công dụng chậm ( SYSADOA )

Nên chỉ định sớm, kéo dài, khi có đợt đau khớp, kết hợp với các thuốc điều trị
triệu chứng tác dụng nhanh nêu trên.
+ Piascledine 300mg (cao toàn phần không xà phòng hóa quả bơ và đậu nành): 1 viên/ngày.
+ Glucosamine sulfate: 1,5g/ngày.
+ Acid hyaluronic kết hợp Chondroitin sulfate: 30ml uống mỗi ngày.
+ Thuốc ức chế Interleukin 1: Diacerein 50mg x 2 viên/ngày.

4.2.4. Huyết tương giàu tiểu cầu tự thân ( PRP )

+ Huyết tương tự thân giàu tiểu cầu ( PRP ) : lấy máu tĩnh mạch, chống đông, ly tâm tách huyết tương sau đó bơm vào khớp gối 6 ml – 8 ml PRP .

Xem thêm : Nghiên cứu điều trị bệnh thoái hóa khớp gối nguyên phát bằng liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu tự thân

4.2.5. Cấy ghép tế bào gốc ( Stem cell transplantation )

+ Tế bào gốc chiết xuất từ mô mỡ tự thân (Adipose Derived Stemcell-ADSCs).
+ Tế bào gốc từ nguồn gốc tủy xương tự thân.

4.3. Điều trị ngoại khoa

4.3.1. Điều trị dưới nội soi khớp

+ Cắt lọc, bào, rửa khớp.
+ Khoan kích thích tạo xương (microfrature).
+ Cấy ghép tế bào sụn.

Xem thêm : Vai trò nội soi khớp trong chẩn đoán và điều trị những bệnh lý cơ xương khớp

4.3.2. Phẫu thuật thay khớp tự tạo

Được chỉ định ở những thể nặng tiến triển, có giảm nhiều tính năng hoạt động. Thường được vận dụng ở những bệnh nhân trên 60 tuổi. Thay khớp gối một phần hay hàng loạt khớp .

5. Theo dõi và quản trị

− Chống béo phì.
− Có chế độ vận động thể dục thể thao hợp lý, bảo vệ khớp tránh quá tải.
− Phát hiện điều trị chỉnh hình sớm các dị tật khớp (lệch trục khớp, khớp gối vẹo trong, vẹo ngoài..).

Nguồn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh cơ xương khớp”

Bộ Y Tế

( Visited 7.683 times, 3 visits today )

Bài viết cùng chủ đề

Bài viết liên quan

Source: https://swing.com.vn
Category: Wiki